မြို့ပြဒေသ  နှင့်သက်ဆိုင်သော နေရာဒေသမှ အိမ်ငှား၊ မြေငှား ကိစ္စရပ်တို့မှာ ၁၉၆၀- ပြည်နှစ့် ငှားရမ်းခကြီးကြပ်ရေးအက် ဥပဒေနှင့် အကျုံးဝင်သက်ဆိုင်ပါသည်။ မြို့ပြဒေသနှင့် အကျုံးမဝင်သော ဒေသတွင်ငှားရမ်းခြင်းဖြစ်ပါက ပစ္စည်းလွှဲပြောင်းခြင်း ဥပဒေနှင့် သက် ဆိုင်ပါသည်။

သာမန်အားဖြင့် လအလိုက် သို့မဟုတ် နှစ်အလိုက်ငှားရမ်းခြင်းတို့ကို အိမ်ရှင်နှင့်အိမ်ငှားတို့က အိမ်ငှားပဋိညာဉ်စာချုပ်ကိုချုပ်ဆို၍ ဆောင် ရွက်ကြပါသည်။

အင်္ဂလိပ် လ၊ ရက်ဖြင့် ငှားရမ်းခြင်းလား သို့မဟုတ် မြန်မာလ၊ ရက်ဖြင့်ငှားရမ်းခြင်းလား အိမ်ငှား စာချုပ်တွင်တိတိကျကျ ဖော်ပြချုပ်ဆိုရန် ဖြစ်ပါသည်။

အင်္ဂလိပ်လ ( ၁ )ရက်နေ့မှစတင်၍ လအလိုက် ငှားရမ်းခြင်းဖြစ်ပါက ( ၃၀ ) သို့မဟုတ် ( ၃၁ ) ရက်နေ့တွင် တစ်လဟု သတ်မှတ်ပါသည်။ လကုန်ရက်မှာ ( ၃၀ )ဖြစ်ပါက ( ၃၀ ) ရက်နေ့ကို တစ်လ ဟု သတ်မှတ်ပါသည်။
အိမ်ငှားသေဆုံးသွားပါက သေဆုံးသူ အိမ်ငှား၏တရားဝင်ကိုယ်စား လှယ်မှာ အိမ်ငှားဟု ဥပဒေက ( By Operation of law ) အသိ အမှတ်ပြုသည်။

အိမ်ငှားသေဆုံးသွားပါက အိမ်ငှားနှင့်အတူ နေသော အမွေစား၊ အမွေခံတို့သည် ဥပဒေအရ တရား ဝင်အိမ်ငှား ဖြစ်သွားပါသည်။

ပစ္စည်းလွှဲပြောင်းရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀၅ တွင် “ A lease of immovable property is the transfer of the right to enjoy ” ဟု ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။

မြို့ပြဒေသအတွင်း ငှားရမ်းခြင်းကို ရပ်စွဲ( terminate ) လိုပါက အိမ်ငှားထံ ရက်သတ္တပတ် ( ၃ ) ပတ် ကုန်ဆုံးပြီးနောက် ဖယ်ရှားပေးရန် နို့တစ်စာပေးရမည်။ ငှားရမ်းသည့်လကုန်ဆုံးသည့် နေ့ရက်နှင့် လည်း ကိုက်ညီမှု ရှိရန်လိုပါသည်။ မြို့ပြဒေသမဟုတ်သောနေရာဒေသအတွက် ပစ္စည်းလွှဲပြောင်းခြင်း အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၀၆ အရ ( ၁၅ ) ရက် ကုန်ဆုံးပြီးနောက် ဖယ်ရှားပေးရန် နို့တစ်စာပေးရပါမည်။

အိမ်ရှင်ရရန်ရှိသော ငှားရမ်းခများအနက် ( ၃ ) နစ်ကျော်လွန်သောငှားရမ်းခများကိုတောင်းဆိုရန် ကာလစည်းကမ်းသတ်ဥပဒေအရ ဆုံးရှုံးသွားပြီးဖြစ်၍ တောင်းခံနိုင်ခွင့်ရှိမည်မဟုတ်ပါ။

အိမ်ငှားခြင်းဟု ဆိုရာတွင် အိမ်ဆောက်ထားသော မြေကြီးလည်းပါဝင်သည်ဟု စီရင်ထုံးများက ညွှန်ပြထားပါသည်။ အိမ်မီးလောင်သွားသော် လည်းအိမ်ငှားက ယင်း၏ အိမ်ငှားအကျိုးခံစားခွင့်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းမရှိပါက သက်ဆိုင်ရာတို့ကလည်း မီးလောင်မြေကို ပြန်လည်ချထားပေးရာတွင် နေထိုင် ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ပါသည်။ အိမ်ရှင်က မီးလောင်မြေပေါ်တွင် အိမ်ပြန်ဆောက်ပြီး အိမ်ငှားအား လက်မဲ့ဖြစ် စေရန် ဆောင်ရွက်နိုင်ခွင့်မရှိပါ။



အိမ်ကိုပြန်လည်ဆောက်လုပ်ရန် အကြောင်းပြချက်ပေးပြီး အိမ်ငှားက ဖယ်ရှားပေးရန် တရားရုံးက ဒီကရီချမှတ်ပေးသည့် အမှုတွင် အိမ်ကိုတရားရုံးက သတ်မှတ်ပေးသည့်ကာလအတွင်း အိမ်သစ်ကို အိမ်ရှင်က အပြီးဆောက်လုပ်ရပါမည်။ အိမ်ဆောက်ပြီးပါက ခံဝန်ချုပ်ပါအတိုင်း အိမ်ငှားအား ပြန်တင် ပေး ရပါမည်။ အိမ်ငှားအား ပြန်မတင်ပါက တရားရုံးက ဒီကရီအရ မလွှဲမသွေ ပြန်လည်ဝင်ရောက် နေထိုင်ခွင့်ပြုရမည့်အပြင် ခံဝန်ချုပ်ပယ်ဖျက်မှုအရ ခံဝန်ချုပ်ပါ ငွေသားကို အိမ်ရှင်က ပေးလျော်စေရ မည်ဟု အမိန့်ချမှတ်ရပါမည်။ ( ပုဒ်မ ၁၂ ( ၁ ) ( ဂ ) ကိုကြည့်ပါ )

အိမ်ရှင်အိမ်ငှားစာချုပ်တွင် တစ်ဆင့်ခံ အိမ်ငှားချထားခွင့် မပြုဟု အတိအလင်းပါရှိသည့် ကိစ္စတွင် အိမ်ငှားသည် တစ်ဆင့်ခံ အိမ်ငှား ( Sub – tenant ) ချထားပါက အိမ်ရှင်သည်အိမ်ငှားအပေါ် အိမ်ငှား စာချုပ်ပါ စည်းကမ်းချက်ဖောက်ဖျက်မှုအရ အိမ်နှင့်လိုမှုစွဲဆိုနိုင်ခွင့်ရှိပါသည်။ ( ပုဒ်မ ၁၂ ( ၁ ) ( က ) ဒုတိယပိုင်း ကိုကြည့်ပါ )
အိမ်ငှားအပေါ်ငှားရမ်းသည့်နေအိမ်မှ ဖယ်ရှားပေးစေလိုမှုတွင် တစ်ဆင့်ခံအိမ်ငှားအား အမှုသည် အဖြစ် ထည့်သွင်းစွဲဆိုရန်လိုအပ်မည်မဟုတ်ပါ။ အကြောင်းမှာ တရားရှုံးအိမ်ငှားကို အကြောင်းပြုပြီး နေထိုင်သူအားလုံး ( မိသားစုအပါအဝင် ) ဒီကရီတွင် အကျုံးဝင်မည် ( bound by the decree ) ဖြစ်၍ ဖယ်ရှားနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

ကြွေးကျန်အိမ်ငှားခများရလိုမှုအရ အိမ်ငှားအပေါ်စွဲဆိုသည့် အိမ်နှင်လိုမှုတွင် အိမ်ငှားက ပေးရန်ရှိ သော ငှားရမ်းခကြွေးကျန်များကို အမှုအတွင်းဖြစ်စေ၊ တရားရုံးကသတ်မှတ်ပေးသည့် ကာလအတွင်း အပြေအကျေပေးသွင်းပါက အိမ်ငှားရမ်းအားဖယ်ရှားခြင်းမပြုနိုင်ပါ။

၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်၊ မြို့ပြဆိုင်ရာ ငှားရမ်းခကြီးကြပ်ရေးအက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၅ ( ၁ ) အရ ဒီကရီအရ အိမ်ငှားက ပေးရန်ရှိသော ငှားရမ်းခများကို အရစ်ကျပေးဆောင်ခြင်းပြုရန် တရားရုံးတွင် လျှောက်ထား နိုင်ခွင့်ရှိပါသည်။ တရားရုံးကလည်း အရစ်သတ်မှတ်ပေးပြီးပေးသွင်းရမည်ဟု အမိန့်ချမှတ်နိုင်ခွင့်ရှိပါ သည်။ တရားရုံးက အရစ်ကျပေးဆပ်ရန် သတ် မှတ်ပေးသည့် အမိန့်ကိုအိမ်ငှားက ဖောက်ဖျက်ပါက အိမ်မှဖယ်ရှားပေးရန် တရားရုံးကဆောင်ရွက်ပေးရပါမည်။

အိမ်ရှင်အိမ်ငှားအမှုတွင် တရားရုံးအဆင့်ဆင့်၌ အိမ်ငှား အမှုရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီးနောက် ငှားရမ်းခကြီးကြပ် ရေး အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၃ ( ၁ ) အရ ငှားရမ်းခ ကြီးကြပ်ရေးဝန်ရုံးတွင် အိမ်ငှားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု၍ ယင်းဥပစာတွင် ဆက်လက်နေထိုင်ခွင့်ပြုရန် လျှောက်ထားလာပါက ငှားရမ်းခကြီးကြပ်ရေးဝန်က တရားရှုံးအိမ်ငှားအား အချင်းဖြစ်အိမ်ခန်းတွင် ဆက် လက်နေထိုင်ခွင့်ပြုပါက ဥပဒေနှင့်ညီညွတ်သော အမိန့်ဖြစ်မည်မဟုတ်ပါ။ အကြောင်းမှာ ပုဒ်မ ၁၃ ( ၁ ) တွင် “အိမ်ငှားမဟုတ်စေကာမူ” ဆိုသည့် စကားရပ်တွင် အိမ်ငှားမပါဝင်ကြောင်း ယခင်နိုင်ငံတော်ကောင်စီ က အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။

ငှားရမ်းခြင်းသက်တမ်းကုန်ဆုံးပြီးနောက် အိမ်ငှားကဖယ်ရှားမပေးဘဲ ဆက်လက်နေထိုင်ပါက ကျုးကျော်နေထိုင်သူဟု မသတ်မှတ်နိုင်ပါ။ အချို့အမှုတွင် ငှားရမ်းခြင်းကုန်ဆုံးသဖြင့် အိမ်ငှားက ဖယ်ရှားမပေးသဖြင့် နှစ်ဘက်ညှိနှိုင်းရာ ( ၆ )လ သို့မဟုတ် ( ၁ ) နှစ်အခွင့် အမိန့်ဖြင့် နေထိုင်ခွင့်ပြု သည့်ကတိစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုသည့်တိုင်အောင် အိမ်ငှားဟုဆိုရပါမည်။ ထိုသို့ ( ၆ )လ ၊ ( ၁ ) နှစ် အခွင့် အမိန့်ဖြင့် နေထိုင်ခွင့်ပြုသည့် ကတိ စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုသည့်တိုင်အောင် အိမ်ငှားဟုဆိုရပါမည်။ ထိုသို့ ( ၆ ) လ ၊ ( ၁ ) နှစ် အခွင့်အမိန့်ဖြင့်နေထိုင်ခွင့်ပြုပြီးနောက် အိမ်ငှားက ဖယ် ရှားမပေးပါက အခွင့် အမိန့် ဖြင့် ဖယ်ရှားပေးစေလိုမှုမစွဲဆိုနိုင်ပါ။ အိမ်ရှင်အိမ်ငှားဥပဒေအရ အိမ်ငှားအားဖယ်ရှားပေးစေလိုမှုသာ စွဲဆိုလျှင် form of suit မှန်ကန်ပေမည်။

ဖတ်ရှုမှုအများအဆုံး အိမ်ခြံမြေဗဟုသုတများ

မိဘက သားသမီးတစ်ဦးဦးကို ကြိုတင်အမွေခွဲဝေပြီး ကျန်သည့် အိမ် မြေကို ရောင်းမည်ဆိုလျှင်

ဂရန်ကြောင့် တိုင်ပတ်ကြသူများ

ပေးကမ်းစာချုပ် ချုပ်မယ်ဆိုရင်

မြေငှားစာချုပ် ဂရန်ခွဲလျှောက်ထားခြင်း


Credit By :U Ba Kying
Posted By :Chan Myae (ShweProperty.com)