(၁) ဝယ်ယူမယ့်မြေကွက်ကပိုင်ဆိုင်မှုခိုင်မာရမယ်

မြေကွက်ကိုဝယ်တော့မယ်ဆိုရင် ငွေပိုငွေလျှံရှိလို ဝယ်သည်ပဲဖြစ်စေ၊ နေထိုင်ရန်ရည်ရွယ်၍ ဝယ်သည်ပဲဖြစ်စေ၊ မိမိမှ ဆုံးရှုံးမှု တစ်စုံတစ်ရာမဖြစ်စေရန် အောက်ပါအချက်တွေ သိထားဖို့လိုမည်။

ဝယ်ယူမယ့်မြေကွက်ရဲ့  ပိုင်ရှင်အမည်ပေါက် မြေပိုင်ဆိုင်မှုအထောက်အထား ပိုင်ဆိုင်မှုစာရွက်စာတမ်းတွေ အစုံအလင်ရှိ/မရှိ။
မြေခွန်/အိမ်ခွန် ကြွေးကျန်ရှိ/မရှိ။
မြေပုံ/မြေရာဇဝင် မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီ (သို့မဟုတ်) မြေစာရင်းရုံးရဲ့  နောက်ဆုံးမှတ်တမ်းမှာ မည်သို့ ရေးသွင်းမှတ်သားထားသလဲ? ဆိုတာ တိကျရှင်းလင်းစွာ စစ်ဆေးရပါမယ်။

(၂) မြေအမျိုးအစားကို သေချာစွာစစ်ဆေးပါ

မိမိဝယ်မယ်မြေကွက်ဟာ ဘိုးဘွားပိုင်မြေလား
ဂရန်မြေလား မြေချမိန့်ရထားတဲ့မြေလား
လယ်ယာမြေလား မီးလောင်ချထားမိန့်နဲ့မြေလား ပုံစံ(၇)ရထားတဲ့မြေလား ဆိုတာ သေချာစစ်ဆေးရပါမယ်။

(၃) မြေကွက်ကိုရောင်းချသူဟာ အဆိုပါမြေကွက်ကို ဘယ်လိုပိုင်ဆိုင်လဲဆိုတာကို စစ်ဆေးပါ

မြေကွက်ကိုရောင်းချသူပိုင်ရှင်ဟာ ထိုမြေကွက်ကို အမွေရခဲ့တာလာ:အမွေရခဲ့တာဆိုရင် ကျန်အမွေဆိုင်ညီမကို မောင်နှမများရဲ့ သဘောတူညီချက်ပါရှိရဲ့လား။
တခြားရောင်းသူထံမှ ကိုယ်တိုင်ဝယ်ယူခဲ့တာလားဆိုတာ သေချာအောင် စုံစမ်းဖို့ လိုအပ်ပါမယ်။ 

(၄) စာချုပ်စာတမ်းအပြည့်အစုံရှိ/မရှိစစ်ဆေးပါ

စာချုပ်စာတမ်းစစ်ဆေးတော့မယ်ဆိုရင်ပထမအချက်က - 
 ဂရန်မြေဆိုရင် 
မြေချထားမိန့်မူရင်း 
ငွေသွင်းပြေစာမူရင်း
ဂရန်စာချုပ်မူရင်း
မြေပုံ/မြေရာဇဝင်
မှတ်ပုံတင်စာချုပ်အဆက်ဆက်
အမွေဆက်ခံပိုင်ဆိုင်တယ်ဆိုပါက အမွေဆက်ခံမှတ်ပုံတင်စာချုပ်
တရားရုံးအမိန့်နဲ့ ပိုင်လာတာဆိုရင် စီရင်ချက်၊ ဒီဂရီ(တာဝန်ခံမိတ္ထူ)
ကိုယ်စားချုပ်ဆိုခဲ့ဖူးတာရှိရင် GP,SP  ကိုယ်စားလှယ်လွှဲစာများ
အိမ်ခွန်/မြေခွန်ပြေစာများ



ဘိုးဘွားပိုင်မြေဆိုရင်

ဘိုးဘွားပိုင်မြေမှတ်တမ်းစာချုပ်
မြေပုံ/မြေရာဇဝင်
မှတ်ပုံတင်စာချုပ်အဆက်ဆက်
အမွေဆက်ခံပိုင်ဆိုင်လာရင် အမွေဆက်ခံမှတ်ပုံတင်စာချုပ်
တရားရုံးအမိန့်နဲ့ပိုင်လာတာဆိုရင် စီရင်ချက်၊ ဒီဂရီ (တာဝန်ခံမိတ္တူ)
ကိုယ်စားချုပ်ဆိုဖူးတာရှိရင် GP,SP ကိုယ်စားလှယ်လွှဲစာများ

ပုံစံ(၇)ရထားတဲ့မြေဆိုရင်

ပုံစံ(၇)မူရင်း
မြေပုံ/မြေရာဇဝင်
ရပ်/ကျေးမှတ်တမ်း
စာချုပ်အဆက်ဆက်
အမွေဆက်ခံပိုင်ဆိုင်လာရင် အမွေဆက်ခံမှတ်ပုံတင်စာချုပ်
တရားရုံးအမိန့်နဲ့ပိုင်လာတာဆိုရင် စီရင်ချက်၊ ဒီဂရီ (တာဝန်ခံမိတ္ထူ)
ကိုယ်စားချုပ်ဆိုခဲ့ဖူးတာရှိရင် GP,SP ကိုယ်စားလှယ်များကို စုံလင်စွာ စစ်ဆေးရပါမယ်။

(၅) စာချုပ်ချုပ်ဆိုခြင်း

စာချုပ်စာတမ်းတွေ စစ်‌ဆေးပြီးပါက

စရန်ပေးစာချုပ် (ကတိစာချုပ်)ချုပ်ဆိုခြင်း၊ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းအား ကန့်ကွက်လိုသူရှိ/မရှိ သတင်းစာတွင် ကြေငြာခြင်း။ 
သတင်းစာတွင်ထည့်ပြီး စောင့်ကြည့်နေစဥ်အတွင်း အရောင်းအဝယ်စာချုပ် မှတ်ပုံတင်ခြင်း၊ မြေပုံ/မြေရာဇဝင်‌ရေးသားခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ရပါမည်။ 

ကန့်ကွက်သူ မပေါ်လာပါက အပြီးသတ်ငွေချေ စာချုပ်ချုပ်ဆိုကာ မြေလက်ရောက်လွှဲပြောင်းရယူခြင်း ဝယ်ယူတဲ့မြေနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု စာရွက်စာတမ်း (မူရင်း)အားလုံး၊ အခွန်ဆောင်ထားသော မှတ်တမ်းမှတ်ရာများ၊ စာချုပ်စာတမ်းများ၊ ဂရန်မူရင်း (သို့မဟုတ်) ပုံစံ(၇)မူရင်း အစရှိတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေ တစ်ခါတည်းအရ ယူထားရပါမယ်။ 

အထက်ပါအဆင့်ဆင့်တွေ အားလုံးလုပ်ဆောင်ပြီးပါက မှတ်ပုံတင်အရောင်းအဝယ် စာချုပ် မိမိလက်ဝယ်ရရှိပါက မိမိအမည်ပေါက် ပြောင်းလဲဖို့ လျှောက်ထားကာ ပိုင်ဆိုင်မှုအဆင့်ဆင့်ကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။

Credit By : ဥပဒေရေးရာ